Dit is een pleidooi voor scheiding van urine en feces in de stal, de zogenoemde primaire scheiding. Er zijn inmiddels ziekenhuizen en woonwijken waar menselijke urine en feces apart worden verzameld en verwerkt. Dezelfde tendens zien we in de afvalwereld. We kunnen alles in de grijze container gooien en later het mengsel met dure technieken weer uit elkaar halen. Maar is dat de goedkoopste optie als we het in de gehele keten benaderen? Meer inspanning in het begin van de keten, levert grote voordelen op in het vervolg. Primaire mestscheiding zal ook meer kosten of inspanning met zich meebrengen in de stal, maar de voordelen daarna zijn enorm. De kost gaat voor de baat.
Goed bezig?
In de meeste stallen worden urine en feces in dezelfde mestput opgevangen. Als we een mestscheider gebruiken, gaan we deze drijfmest vervolgens weer scheiden in een dikke en dunne fractie. Maar ik heb nog nooit zo’n heldere dunne fractie gezien als de urine zelf. De koe is de beste mestscheider. Als we mest niet meer als afval willen zien, maar als grondstof, dan is scheiding in de stal de eerste stap. Technisch kunnen we zelfs loosbaar water maken uit dunne fracties na omgekeerde osmose. Terwijl de nieren van de koe de beste en goedkoopste osmose membranen zijn die er bestaan! Dus: verdeel en heers.
Voordelen
Ammoniakemissie komt vooral uit de N in de urine, als deze in contact komt met enzymen uit de feces. En de ammoniakproblematiek in de melkveehouderij is urgent. Het is beter dit bij de bron aan te pakken, dan end of pipe technieken in te zetten.
"Primair scheiden leidt tot stalsystemen waar geen diepe mestkelder meer nodig is"
En de methaanemissie? Methaan komt uit de afbraak van de organische stof in de feces. Als we direct scheiden en de feces in een afgesloten opslag brengen zal de methaanemissie op het bedrijf met ongeveer 25 procent verminderen. Primair scheiden leidt tot stalsystemen waar geen diepe mestkelder meer nodig is. De mest moet dan in opslagen buiten de stal, maar netto bespaart dat kosten. En de luchtkwaliteit in de stal zal verbeteren voor dier en mens. Voorkomen is beter dan genezen.
Verwaarding producten
Urine en feces kunnen op het eigen bedrijf gerichter aangewend worden dan drijfmest. Maar we kunnen ook efficiënter mest bewerking toepassen. Uit verse feces is meer biogas te winnen. Alle P zit in de feces; een deel daarvan kan worden afgevoerd als P- en organische stof rijke meststof. Dit product is gewild in het buitenland, waardoor tevens kan worden voldaan aan de mestverwerkingsplicht. Van de urine kunnen we met relatief simpele technieken een N-kunstmestvervanger maken, zodat het aangewend mag worden boven de gebruiksnorm van dierlijke mest. Ook wordt bestudeerd of we ureum (marktwaarde!) kunnen winnen uit urine. Melkveehouderij: leverancier van......?
Via de vloer
In de aloude grupstal was er een zekere scheiding van urine en feces. De laatste jaren worden er roostervloeren met gierafvoer geïnstalleerd in de rundveehouderij. De sleuvenvloer is hier ook een voorbeeld van. Maar dan is nog steeds een mestkelder noodzakelijk. Tot een echte doorbraak is het nog niet gekomen. Een aantal bedrijven experimenteert met kunststofvloeren. Op het kunststof doek blijft de feces liggen, die door een robot wordt opgehaald. De urine gaat door het doek en wordt via het vulmateriaal afgevoerd. Deze vloeren zijn toe te passen op het loopgedeelte, maar kunnen ook als ligvloer functioneren. Verdere ontwikkeling is nodig; het kan een (dijk) doorbraak worden.
Onder de staart
Livestock Research doet momenteel onderzoek naar een nog innovatiever spoor. We willen de urine en feces gescheiden opvangen, dus niet eerst op de vloer laten komen. Het perspectief op een hoge emissie reductie is dan het grootst en de kwaliteit van de grondstoffen het hoogst. Dit onderzoek linkt natuurlijk sterk aan het diergedrag en aan automatisering. Hebben koeien besef waar en wanneer ze mesten en urineren? Ook proberen we met sensoren het moment van uitscheiden te bepalen en dan maatregelen te nemen. Duidelijk is wel dat we er dan als de kippen bij moeten zijn.
Wil je de artikelen van The Milk Story ontvangen op Whatsapp? App TMS AAN naar +31 6 33 804 804. Kijk hier voor meer informatie.