In de Hanzezaal van de IJsselhalen in Zwolle vond gisteravond de première plaats van de film ‘Bodemboeren’. De vertoning werd een kwartiertje uitgesteld door de verandering van locatie, want de afgelopen dagen bleven mensen bellen om kaartjes voor de film te reserveren. “Maar, we hadden helemaal geen kaartjes, alleen maar stoelen! ” zei Fransjan de Waard enigszins beduusd .
Het toegestroomde publiek hielp De Waard en Joris van der Kamp extra stoelen de zaal in te dragen, zodat iedereen een plekje had. De zaal was groot, maar de mensen zaten dicht op elkaar zodat ze het scherm goed konden zien.
Het idee voor de film ontkiemde twee jaar geleden tijdens een workshop van het Initiatief Bewust Bodemgebruik. Dat had zich tot dan toe vooral achter de schermen op de technische bodemsector gericht, en wilde zichzelf wel zichtbaarder maken en meer met het publiek bezighouden. Doel van de film: het bodemverhaal van een aantal innovatieve boeren voor het voetlicht brengen. De Waard en Van der Kamp kenden elkaar van de filmpremière van Dansen met Gehoornde Dames op het Food Film Festival in 2013, en gingen nu met cameraman Wouter Verwijlen het veld in.
Na twee korte speeches van de filmmakers startte de film en doken we 45 minuten lang letterlijk de bodem in. Het verhaal werd ingeleid door enkele uitspraken van Louise Vet, directeur van het NIOO (Nederlands Instituut voor Ecologie), en Marleen Zanen van het Louis Bolk instituut, die daarmee de kern van de film gelijk te pakken hadden. “Alles wat leeft, begint in de bodem,” aldus Vet. Dus ook alles wat je eet; elke aardappel op je bord, bestaat uit de voedingsstoffen die het in de grond tot zich heeft genomen. Volgens Vet moet het echter niet alleen gaan om grote hoeveelheden voedsel produceren, maar ook om de kwaliteit van het voedsel. “Korte termijn winsten gaan doorgaans echter voor lange termijn behoud,” wat betekent dat de bodem uitgeput raakt van mineralen en andere voedingsstoffen.
“We worden betaald om voor de grond te zorgen, het bijproduct – groenten – krijgt de burger”
Corneel van Rijn, Boerderij Buitenverwachting
En dit is precies waarvoor de vijf boeren – drie melkveehouders en twee akkerbouwers, de meesten breed en multifunctioneel – zich in de film sterk maken. De bodem gezond maken én houden. Door te experimenteren en buiten de gebaande paden te treden, hebben zij in de afgelopen jaren hun natuurlijk kapitaal opgebouwd. Op alle bedrijven leeft een circulaire economie, waardoor er een vruchtbare kringloop is ontstaan. De boeren hebben ieder hun eigen manier gevonden die voor hen werkt. Zo woelt de ene akkerbouwer nog wel zijn land om, terwijl de ander dit bewust niet meer doet. Bemesting van het land gebeurt bij de boeren ook op verschillende manieren. Gras-klaver (vol stikstof) van eigen land, dat wordt gemaaid en als “maaimeststof” over de eigen bodem wordt verspreid. Gerjo Koskamp composteert de mest van eigen koeien. Melkveehouder Henk den Hartog stapte over van drijfmest naar koolstof, een weg van vallen en opstaan. De grond moest wennen aan de verandering van spijs. “Planten zijn ook lui, net als mensen,” zegt hij nuchter. Maar na drie jaar wierp het ook op zijn land de vruchten af.
Na afloop namen de filmmakers en de vijf boeren op het podium een daverend applaus in ontvangst. Reacties uit het publiek waren lovend. Een reactie was dat de boeren in de film de taal van de burger spreken, wat de sleutel naar bewustwording kan zijn. Er werd geïnformeerd naar andere screenings en voorlichting in het onderwijs, waarop De Waard stellig antwoordde: “Nodig ons uit en wij komen langs!”
Tijd om bewustwording te oogsten! Kijk voor meer informatie over de film en de mogelijkheden op www.bodemboeren.nl
Lees ook Fransjans blog 'Grassige voornemens voor het jaar van de bodem' en bezoek hier zijn eigen website.
(photocredits: United Soybean Board)